Witam ponownie... :)



Mam nadzieję, że jest w sieci coś nt. rozważań dotyczących
poszukiwania idealnego formatu obrazu/matrycy? Ktoś coś kojarzy?

Ja w tej chwili kojarzę jedynie Voellnagla, ale to podejście nie
dość, że mechanicystyczne, to jeszcze skażone kryterium starych błon
i papierów (idealny format to taki, który nie marnuje cennego materiału!
- obszerny cytat zamieszczam na końcu).




No i z braku materiałów postanowiłem sam wkroczyć do akcji! Jakiż to
mógłby być ów format idealny?

Zaraz, zaraz - przecież mamy złoty prostokąt!?
http://en.wikipedia.org/wiki/Golden_rectangle

Trochę jednak jakiś taki "nieludzki": długi... (proporcje boków to:
1,6180339887498948482 ;) , w pionie to już zupełnie...




I tu wchodzę ja z moim nowym podejściem. :)) Skoro złoty prostokąt
jest "nieludzki", to wkroczyć z antropologią - a gdyby tak wyjść od
ludzkiego pola widzenia? Szczególnie tego dwuocznego? No i po dłuższym
szukaniu materiałów wyszło, że w zasadzie potwierdza się "nieludzkość"
długich formatów - pole widzenia dwuocznego, ograniczone nochalem,
brwiami i policzkami jest nawet bardziej pionowe, niż poziome. :)
Teoretycznie, bo w praktyce największy kształt widziany dwuocznie to
poziomy owal oczodołów.

W zasadzie można w ów owal wpisać dowolny prostokąt (stąd pewnie
mnogość formatów uważanych za "równie dobre"). Postanowiłem zatem
sprawdzić, jaki format zapewnia największą oglądaną powierzchnię
(spośród wszystkich możliwych prostokątów wpisanych w pole naszego
widzenia), bo oczywiście wpisać można nawet prostokąt o proporcji boków
1000:1 pikseli, ale jako fotografia raczej się nie sprawdzi. :))




No i w ten sposób doszedłem do formatu "idealnego", może nie
absolutnie najlepszego, ale za to najbardziej "ludzkiego", przystosowanego
do ludzkich oczu. Proporcje jego boków to... Uwaga, uwaga...

1,25 - 1,26 (czyli dokładnie 5:4)

Jak Wam się podoba taki format z przeszłości? Był lubiany? Warto
propagować?

Na pewno niezły byłby do pionu, szczególnie na ekranie monitora.
W praktyce najbliższe są matryce 4:3... (dla kwadratu następuje dość
szybki spadek "uzysku" powierzchni i jest on już zbliżony do formatu
3:2).



pozdrawiam


/-/

Mariusz [mr.]

¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨
¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨¨
ladakhNAwp.pl










Andrzej Voellnagel, "Fotoleksykon dyskusyjny", 1971:


FORMAT

Na wystawie "photokina" w roku 1960 demonstrowano metrowej wysokości
powiększenie zdjęcia zebry, zrobionego aparatem Minox, czyli na formacie
8×11 mm. Krotność powiększenia podchodziła więc pod setkę, a jego jakość
nie pozostawiała nic do życzenia. Ale jakie szanse ma fotoamator -
posiadacz Minoxa aby uzyskać taki wynik? Szczerze mówiąc - prawie żadne.
Fotoreporterka amerykańskiego miesięcznika fotograficznego omawiała w
ten sposób swoje zdjęcie tygrysiego łba, zrobione w zoo z ręki (tj. bez
statywu) teleobiektywem o ogniskowej 300 mm przy otworze 1:5,6 i migawce
i/60 s: na zdjęciu widać każdy włosek, to prawda, ale czytelnik nie
widzi pozostałych ośmiu zdjęć o ledwie zadowalającej ostrości lub wręcz
nieostrych, zrobionych w tych samych warunkach. Niestety, przy
fotografowaniu nie można liczyć na ciągłe powtarzanie się szczęśliwego
trafu ani też na idealne warunki zdjęcia, ultra-drobnoziarnisty materiał
i optymalną obróbkę. Krótko mówiąc, należy rozpatrywać wyniki średnie, a
nie rekordy. Przy takim założeniu trzeba chłodno rozważyć, czy naszym
celem ma być fotografia typu pamiątkowego, o co najwyżej pocztówkowym
formacie powiększeń, czy zdjęcia o ambicjach estetycznych, a nawet -
artystycznych, z których wybór chcemy powiększać na wystawy i konkursy
do formatu 30×40 lub 40×50 cm. Jeszcze wyższego poziomu technicznego
wymagają niektóre zdjęcia o charakterze dokumentacyjnym. Tu
niedopuszczalna jest modna nieostrość czy grube ziarno widoczne na wielu
zdjęciach reporterskich. Proporcjonalnie do stopniowania tych wymagań
rośnie... format, a z nim - koszty. Prawda, że dzięki postępom
fotooptyki i fotochemii możemy dziś z negatywów średniego formatu 6×9
lub nawet 6×6 cm uzyskiwać równie ostre powiększenia jak kilkadziesiąt
lat temu z płyt szklanych 13×18 lub 18×24 cm, ładowanych do wielkich
kamer "podróżnych". Ale te ostatnie formaty nadal istnieją i jakość w
tej klasie również nie stoi w miejscu! Podwyższają się więc kryteria
osądów, zaostrza się konkurencja także i w fotografii amatorskiej. Muszą
się z tym liczyć posiadacze miniatur na film 16 mm a także aparatów
małoobrazkowych nie najwyższej klasy. Ciekawe, że w tych trudnych
warunkach utrzymuje się na powierzchni symbol marnotrawstwa i
niezdecydowania, jakim jest format 6×6 cm. Na próżno reklama wytwórni
takich aparatów powołuje się na wspaniałe obrazy holenderskich mistrzów,
malowane na kwadratowych płótnach są to bowiem wyjątki w dziejach
malarstwa. Format prostokątny był zawsze i jest nadal nierównie liczniej
reprezentowany, a wobec tego z formatu 6×6 trzeba odciąć z któregoś boku
co najmniej 1,5 cm. Uzasadniony trudnością obsługi lustrzanek
dwuobiektywowych w położeniu poziomym, format kwadratowy traci swój sens
przy innych konstrukcjach. Przy prawidłowym, oszczędnym kadrowaniu
obrazu w celowniku okazuje się później często, że nie ma gdzie obciąć
owego półtora centymetra i powstaje format nijaki o stosunku boków 6:7
albo 7:8. Kwadrat pozwala odkładać decyzję między pionowym i poziomym
formatem aż do chwili powiększania - ale czasem okazuje się wtedy, że
jest już za późno. Firma Linhof była inicjatorką nowego formatu,
nazwanego "idealnym" (Linhof Idealformat), mianowicie 56×72 mm.
Zauważmy, że stosunek jego boków jest bardzo zbliżony do 3:4, a to z
kolei odpowiada proporcjom znacznej większości formatów papieru
fotograficznego (9×12, 18×24, 30×40, a w przybliżeniu także 13×18).
Ściślej, stosunek ten odpowiada wartości pośredniej pomiędzy 3:4 i 4:5,
ale ta druga proporcja jest znów charakterystyczna dla niektórych
papierów produkcji anglo-amerykańskiej (np. 8×10, 12×15, 16×20 cali).
Jeszcze większą analogię do tych ostatnich wymiarów wykazuje wprowadzony
niedawno w Japonii format 6×7 cm - w rzeczywistości 55×69 mm. Jest to
zrozumiałe ze względu na ekspansję japońskiego przemysłu fotograficznego
na rynek amerykański. Nie bez wady jest pod tym względem popularny
format małoobrazkowy, nadmiernie wydłużony do stosunku 2:3. W sedno
trafia natomiast jego połówka, 18×24 mm, coraz częściej stosowana w
fotografii amatorskiej (Penti produkcji NRD, Czajka - ZSRR). Wracając do
formatu "idealnego": pozwala on doskonale wykorzystać szerokość błony
zwojowej (klasyczny format 6×9 cm, a praktycznie 56×87 mm jest za długi)
i daje 10 zdjęć na rolce. Warto byłoby zawczasu przystosować sprzęt
krajowy (np. powiększalniki Krokus) do tego formatu, którego przekątna
nieznacznie tylko różni się od przekątnej dotychczasowego formatu 6×6
cm, a któremu rokujemy dużą popularność wśród zawodowców i poważnych
fotoamatorów, i to bez względu na dalszy wzrost rozdzielczości i zanik
ziarnistości materiałów zdjęciowych. Szczyt rozrzutności materiału
osiągnął pewien model firmy Certo, a mianowicie Certina 6×6 z wkładką
4×4. Zamiast dać użytkownikowi możliwość wyboru między formatem
kwadratowym 6×6 i prostokątnym 4,5×6 przez zastosowanie bocznych masek
(znanych już zresztą co najmniej od ćwierć wieku, np. Agfa Isolette),
dano wkładki kwadratowe, marnujące od razu 1/3 szerokości błony
zwojowej. Jeśli nawet chodziło tu o możliwość wykonywania przezroczy
barwnych w formacie 4×4 cm, który mieści się jeszcze w znormalizowanych
ramkach 5×5 cm, używanych do przezroczy małoobrazkowych, to wystarczyło
dać - oprócz masek bocznych, zapewniających rzeczywistą oszczędność
materiału (16 zdjęć zamiast 12) - kwadratową wkładkę do celownika,
pozwalającą odpowiednio kadrować zdjęcia o takim przeznaczeniu.