> IMO to jest rozwiązanie dorzucane do stron na siłę i albo robisz
> możliwie estetycznie i piszesz z bólem CSS pod konkretne warunki
> (zachowania i grafiki: kolory, odstępy, ramki etc)

Tak właśnie chcę zrobić. Ideowo takie pionowe menu jest banalne i robiłem je
mnóstwo razy natomiast w tym przypadku problem jest nietypowy gdyż podmenu z
jednej strony musi zachowywać się jak wcięte, a z drugiej strony background
każdej opcji musi rozciągać na całą szerokość. Warunek wykluczający się
pozornie...

> albo korzystasz z
> gotowca - jest tego trochę (Google: CSS menu generator itp) - ale
> liczysz się z bałaganem w CSS którego strach wogóle badać.

Nie, to odpada.

> Ja robie w
> wariancie 1 (w htmlu na listach ul) ale najchętnie unikam ;).

Ja również na <ul>. Zazwyczaj w 10 minut mam ostylowane i działające menu.
Jednakże listy tu nie mają (chyba) zastosowania gdyż w ten sposób klasyczne
wcięcia robisz, które w tym projekcie są bardziej złożone j/w.

> Najprościej podpatrzeć u innych i się bawić samemu - takie łamigłówki
> oswajają z CSSem.

Już się pobawiłem i głowa mi spuchła :-) Trudno szukać w Googlach "menu bez
wcięć z punktu widzenia tła ale zachowujące się jak z wcięciami z punktu
widzenia tekstu". Nie sposób zadać pytanie Googlom więc nie sądzę abym
znalazł jakąkolwiek referencję. Ponadto jest to dość unikalny sposób
prezentowania menu więc tym bardziej nie będzie czego podpatrywać.