"zhbick"
> Mi to wygląda na brak jakichś dedykowanych sterowników w systemie

Tylko których? Skoro wszystko od producenta płyty jest podane.
AHCI wzięty od producenta płyty.

> nawet podłączając dyski przez USB

Tylko, że dysk podłączony przez USB raczej nie obsługuje AHCI.
AHCI jest obsługiwany tylko dla dysków wpiętych bezpośrednio przez SATA - z
tego co mi wiadomo.
I nawet jak płyta ma włączone AHCI to dysk zewnętrzny zapięty na USB
CrystalDiskInfo widzi i wszystkie potrzebne dane o jego stanie wskazuje bez
problemu, bo dysk na USB zapewne pracuje w tradycyjnym trybie bez
kolejkowania zadań.
Obecna ułomność potwierdzona na kilku płytach gigabyta z gatunku GA-M56S-S3,
GA-990FXA-UD3 rev 1.0, GA-970A-UD3.
Wszystkie zachowują się podobnie po włączeniu AHCI. Jeszcze pozostaje mi
zrobić próbę pod innym systemem, bo może poczciwy XP mimo podania mu w
czasie instalacji sterowników AHCI nie do końca prawidłowo zarządzą
komunikacją między dyskiem a programem, który chce odpytać dysk pracujący w
AHCI.