Nie chcemy pieniędzy na badania 21.11.2012r. 06:05
Nawet 80 mld euro (320 mld zł) może trafić do europejskich firm i ośrodków badawczych
w latach 2014-2020. Gros tej kwoty zostanie przeznaczone na badania i rozwój w
zakresie energetyki. Do tej pory zaledwie ułamek z podobnych funduszy wykorzystywały
polskie firmy, więc rząd nie przykłada do nich wagi. A powinien.
Dzisiaj szefowie grup politycznych Parlamentu Europejskiego spotykają się z
przedstawicielami prezydencji cypryjskiej i Komisji Europejskiej, aby porozmawiać o
wieloletnim budżecie Unii na lata 2014-2020. Jutro i pojutrze negocjacje w tej
sprawie prowadzić będą szefowie unijnych rządów.

Europejskie negocjacje dotyczą niebagatelnej kwoty ok. 1 biliona euro, które państwa
UE miałyby wpłacić w tym okresie do wspólnej kasy. Zdaniem Komisji Europejskiej 80
mld euro powinno zostać przeznaczone na program Horyzont 2020, czyli fundusze
wspierające badania i rozwój, w tym wdrożenia nowoczesnych rozwiązań w przemyśle.

Część z tych pieniędzy ma m.in. finansować udział Unii Europejskiej w projekcie ITER,
czyli powstaniu reaktora termonuklearnego. Zlokalizowany we Francji reaktor miałby
przeprowadzić pierwszą fuzję jądrową za kilka lat. Uczestnicy badania (wszystkie
światowe potęgi: UE, USA, Chiny, Japonia, Rosja, Indie i Korea Południowa) pokładają
w projekcie duże nadzieje na rozwój tego sposobu wytwarzanai energii.

Fundusze z Horyzontu 2020 mają być jednak przeznaczane przede wszystkim na bardziej
"przyziemne" badania i wdrożenia, w dużej mierze także w energetyce. Z pieniędzy
mogłyby z powodzeniem korzystać konsorcja polskich koncernów energetycznych i
uczelni. Te jednak do tej pory bardzo nieśmiało wyciągały rękę po unijne pieniądze.
W ubiegłym roku z unijnych funduszy spójności i strukturalnych trafiało do Polski
niemal co czwarte euro (gł. na budowę dróg). W tym samym czasie skorzystaliśmy z
zaledwie co pięćdziesiątego euro przeznaczonego na badania i rozwój. W przeliczeniu
unijnego wsparcia do PKB gorzej od nas wypadły tylko Łotwa, Rumunia i Słowacja. Dla
porównania, podczas gdy rok temu do Polski trafiło ok. 234 mln euro unijnego wsparcia
proinnowacyjnego, do kilkukrotnie mniejszej Belgii powędrowało ponad 1 mld euro, a
porównywalnej Hiszpanii blisko 0,9 mld euro.

W zachodnioeuropejskich grupach energetycznych standardem są rozwinięte działy badań
i rozwoju z dobrze wyposażonymi laboratoriami i zatrudniające sztab naukowców. Ich
podstawowym celem, jak jak w każdym innym biznesie, jest zbudowanie przewagi
konkurencyjnej. Tymczasem polskim firmom jeszcze daleko do takiego podejścia. Dość
wspomnieć, że gdy kiedyś spytaliśmy wiceprezesa jednego z największych krajowych
koncernów (odpowiedzialnego za B+R w firmie), jaki dział zajmuje się w spółce
badaniami i rozwojem, nie był wstanie tego powiedzieć.

Nic dziwnego, że podczas czwartkowych i piątkowych negocjacji polska delegacja nie
będzie bronić budżetu Horyzontu 2020 przed proponowanymi cięciami. W ocenie rządu
rozwój to autostrady, i ewentualnie rolnictwo, a nie badania, nauka i wdrożenia
nowoczesnych rozwiązań.
Bartłomiej Derski , CIRE.PL