Pan Sławomir Januszkiewicz napisał:

>> Stosowanie norm jest dobrowolne i dla mnie nie ma znaczenia czy będziesz
>> śruby nazywał wkrętami czy też odwrotnie, oraz wkrętaki śrubokrętami.
>
> I przez to, że jakiemuś hiperpoloniście nie spodobał się śrubokręt
> do kręcenia śrubami z łbami innymi niż sześciokątne bo wkręca się
> wkrętakiem, a śruby kluczem

To nie był ani polonista, ani hiper. Tylko ktoś, kto miał platfusa i z tego
powodu nie mógł zrealizować swoich ambicji życiowych -- do wojska go nie
przyjęli. Tam mógłby do woli tworzyć regulaminy i pisać w nich, że łyżka
składa się z trzonka chwytnego i komory zupnej. A tu klapa. Poszedł więc
na mechanikę, a że nie miał innych zdolności, wyżywał się w nazewnictwie.

Ale od początku. Śruba, to jest "coś, co ma gwint". Każdemu nie-wojskowemu
taki opis wystarczy. Śruba wcale nie musi służyć do łączenia elementów.
Śrubę mamy jako element śrubstaka (zwanego też imadłem). Śrubę każdy okręt
ma zamontowaną w zadku (zaraz ktoś mnie poprawi, że to nie zadek, tylko
rufa). Natomiast wkręt, to "pewien rodzaj śruby". Jaki rodzaj -- tu mamy
dwie szkoły: falenicką i otwocką. W jednej uważają, że to zależy od gwintu,
w drugiej, że od łba.

W tym momencie warto zajrzeć do Wikipedii pod hasło "Śruba". Każdy
się przy tym przekona, że to hasło ma odpowiedniki poza polską tylko
w czeskiej, rosyjskiej i ukraińskiej wersji -- inni poza tym grajdołkiem
nie widzą potrzeby wyróżniania klasy wkrętów z klasy śrub. Jak kto
językami włada, zobaczy, że rządzi szkoła falenicka -- istotny jest
rodzaj gwintu, który wkręt sam w dziurze robi bez gwintownika. CZ: "při
montáži si vrut sám vyřezává závit v materiálu působením tlaku a otáčení",
RU: "GOST 27017-86 -- samonariezajuszczij wint, samoriez"). Po ukraińsku
napisali krótko nic nie tłumacząc, a po polsku jest długo i mętnie, że
dalej nie wiadomo, czym się dokładnie ten wkręt od śruby różni.

> mamy paranoję w normach maszynowych pod tytułem wkręt z gwintem
> metrycznym/calowym, które to mój dziadek stolarz zwał śrubami
> wpuszczanymi i wkręcał śrubokrętem,

A czym miał wkręcać? Ja też wkręcam śrubokrętem, choć czasem zdarzy
mi się nazwać ten instrument "wkrętakiem". Nazwa ta od jakiegoś czasu
przestała razić, choć została wymyślona przez tego samego platfusa
i przez długi czas należała do tej samej grupy, co "zwis męski ozdobny"
czy "podgardle dziecięce". "Śrubokręt" jest słowem starym i zakorzenionym.
Tak jak wiele innych nazw technicznych jest kalką z niemieckiego
(Schraubendreher). Pogłoski, że tak mówią wyłącznie kobiety, są grubo
przesadzone (podobnie jak te, że kobiety z natury zachowują się rozsądniej
od mężczyzn).

--
Jarek