Pan Krzysztof Gajdemski napisał:

>>> Co ciekawe w słowniku gwary kolejowej holajza to plesznia.
>> Bo oznacza to samo, więc czy ja wiem, czy aż takie ciekawe?
>> Z tym że plesznia jest dzisiaj słowem całkiem zamomnianym.
>> Holajzę pamiętamy, dzięki Tuwimowi, ale też nie wszyscy wiedzą
>> co to takiego.
>
> Były podnoszone wątpliwości, czy holajza znalazła się w tekście
> we właściwym kontekście. Dzięki dobrodziejstwu internetu można
> się jednak dowiedzieć, że Mistrz niczego nie zmyślił:
> http://bs-blog.clouds-forge.eu/index.php?post=2012_0
8_07_0_Glos_w_sprawie_holajzy

Doceniam tego typu badania, z satysfakcją przeczytałem obie blogonotki.
Zawsze jednak należy pamiętać, by nie mylić analiz krytycznoliterackich
z opisami serwisowymi instalacji wodociągowych. Mistrz miał prawo to
czy tamto podkoloryzować, zachowując przy tym spójność opisu sytuacji.

Moja pierwsza uwaga: raczej wątpię, by Tuwim miał w swojej łazience
w łódzkiej kamienicy reduktor ciśnienia. Wszystko to może dotyczyć
dowolnego zaworu. Miałem ongiś podobny problem, z którego ratował mnie
pan Szumski z Administracji. Zostało to zresztą w Usenecie opisane.
Tak czy inaczej, Mistrza rozumiem.

Egzegeci panatuwimowego tekstu skupili się na szczegółach budowy
armatury. Nie wiem czy słusznie, bo to może być tylko tło dla
zrobienia wrażenia, uzasadnienie dla kwoty 7 złotych i 85 groszy.

Co do jednego możemy być pewni -- w zaistniałej sytuacji należy
roztrajbować ferszlus. To da się zrozumieć jako wydobycie z całego
gąszczu rur zepsutego zaworu (w którym to skutkiem tandetnego
zablindowania ryksztosuje droselklapa) i zastąpienie go nowym.

Instalacje hydrauliczne zwykle robi się na szoner. To znaczy na
nagwintowaną rurkę nakręca się kolanko czy inną kształtkę, potem
w to się wkręca coś następnego, dalej idzie abszperwentyl, nypel,
mufa trójnik, znowu kolanko i tak dalej. Problem pojawia się wtedy,
gdy coś się zepsuje -- wtedy trzeba rozkręcać w odwrotnej kolejności,
by dotrzeć do tandetnego ferszlusu czy abszperwentyla.

Ratunkiem jest połączenie krajcowane, czyli śrubunek lub holender.
Możemy robić na szoner z obu stron, a w dogodnym miejscu na
skrzyżowaniu dróg robotę połączyć. A co wtedy, gdy ktoś tego nie
przewidział? Ano nie ma wyjścia -- trzeba gdzieś przerwać starą
robotę, czyli lochować ciąg po kolei robionych na szoner gwintów.

Jasne, że w tej sytuacji najlepiej by było potem zrobić połącznie
krajcowane. Ale przed wojną śrubunki dobrze pasowane były jeszcze
rzadkością. Były holendry, które jednak wymagają sporo miejsca.
Połączenia krajcowane robiło się często przez długi gwint we
flanszy, w który najpierw wkręcało się rurę (ani trochę nie
udychtowaną!) a potem wykręcało ją, wkręcając się w kształtkę
po drugiej stronie. Ale żeby nie ciekło z tego długogwintowego
połączenia, trzewba było na uberlaufie dać szprajc, czyli nikrętkę
kontrującą.

To taka moja teoria, którą lata temu wymyśliłem. Czy słuszna --
tego nie wiem. Jeśli ktoś da mi kontrę i powie, że u Tuwima jest
odwrotnie, bo z robotą na szoner problemów nie ma, a dopiero
połączenie na szoner wymaga holajzy, to mu powiem, że akurat
Mistrz na takie drobiazgi zwracać uwagi nie musi.

Jarek

--
Wrażliwym jest jak membrana
Zatem wieczór i z rana
Trzęsę się jak śledziona
Węgorza wyrwana