J.F <j...@p...onet.pl> wrote:
> On Fri, 8 Aug 2025 13:40:33 -0000 (UTC), Waldek Hebisch wrote:
>> J.F <j...@p...onet.pl> wrote:
>>> On Thu, 7 Aug 2025 18:53:48 -0000 (UTC), Waldek Hebisch wrote:
>>>> J.F <j...@p...onet.pl> wrote:
>>>>> On Wed, 6 Aug 2025 17:53:43 +0200, JDX wrote:
>>>>>> On 06.08.2025 00:59, Waldek Hebisch wrote:
>>>>>> [...]
>>>>> A tak nawiasem pytając - te prądy wirowe i histereza nie wprowadzają
>>>>> jakiegoś własnego przesunięcia fazowego do prądu ... jałowego?
>>>>> Roboczego po pierwotnej stronie?
>>>>
>>>> Prądy wirowe działają jak normalne obciążenie omowe transformatora,
>>>> nic specjalngo, tyle że jako obciążenie omowe powiększają składową
>>>> rzeczywistą.
>>>
>>> W kwestii mocy pewnie tak - jest składowa rzeczywista.
>>> Ale czy prąd (w uzwojeniu pierwotnym) nie ma też składowej biernej?
>>
>> Prawie zawsze ma: prąd magnesujący to głównie składowa bierna.
>> Reszta zależy od obciążenia. Chodziło mi o to że jest nieduża
>> różnica między efektem prądów wirowych a podłączeniem oporu
>> po stronie wtórnej czy pierwotnej. Prądy trzeba dodać.
>
> Ale mi chodziło o składową pochodzącą od prądów wirowych.
> One w stali wirują, to i indukcyjność mają :-)
>
> Tylko jak by to sprawdzić ... złożyc rdzen z grubszych blach, i
> zobaczyc jak się prądy zmienią ?

Nie jest dla mnie jasne co chcesz powiedzieć. To że prądy
wirują w rdzeniu oznacza że obejmują tylko część rdzenia.
Dokładniej, prąd wiruje w każdej blaszce osobno. Oczywiście
prądy wirowe generują pole magnetyczne. Ze względu na to
że nie obejmują całego rdzenia jest to mniej skutecznie
niż prąd w uzwojeniach. No i to pole w rdzeniu jest
znacznie mniej jednorodne niż pole pochodzące od uzwojeń.
Ale efekt prądów wirowych jest podobny do efektu zwartego
zwoju: w zwartym zwoju indukuje się prąd, prąd generuje pole
magnetyczne, to pole daje indukcję w rdzeniu.

W obu przypadkach nie zmienia to podstawowej zasady transformatora:
SEM indukowane w uzwojeniu pierwotnym musi kompensować napięcie
przyłożone do uzwojenia pierwotnego. Dokładniej, masz równanie:

U = SEM + I_1*R

gdzie I_1 to prąd uzwojenia pierwotnego, R to jego opór, a
SEM to napięcie indukowane w uzwojeniu. Jak opór uzwojenia
jest w miarę mały, a prąd nieduży to pierwszy składnik
domunuje. By uzyskać dane SEM potrzebujesz odpowiednią
zmianę indukcji w rdzeniu. By mieć daną indukcję (a więc
i zmianę) potrzebujesz prąd w uzwojeniu pierwotnym. Inne
prądy, tzn. prąd w uzwojeniu wtórnym i prądy wirowe wytwarzają
swoje pola magnetyczne, więc potrzebujesz dodatkowy prąd
(w porównaniu z przypadkiem bez obciążenia i prądów wirowych)
w uzwojeniu pierwotnym by to skompensować. Ten efekt kompensacji
oznacza że mówienie o jakiejś dodatkowej indukcyjności ma
ograniczony sens. Tzn. indukcja w rdzeniu jest głównie wyznczona
przez napięcie wejściowe i słabo zależy od innych rzeczy. Jak
na wejściu masz źródło napięcia o małym oporze (jak sieć energetyczna)
to inne uzwojenia zachowują się inaczej niż przy nie podłączonym
uzwojeniu pierwotnym.

Dlatego też prąd magnesujący słabo zależy od obciążenia: obciążenie
oznacza dodatkowy prąd w uzwojeniu pierwotnym czyli spadek napięcia,
a więc uzwojenie pierwotne pracuje prawie tak jak by było pod niższym
napięciem. Ale ten spadek napięcia zwykle nie jest duży.

Jak chcesz w miarę dokładnie modelować transformator przy pomocy
elementów dyskretnych to tam się pojawią różne indukcyjności,
pojemności i opory. Ale raczej modelują takie rzeczy jak pole
rozproszenia. Ewentualny wpływ prądów wirowych na indukcyjności
w modelu to efekt wyższego rzędu, wcześniej trzeba uwzględnić
inne rzeczy.

--
Waldek Hebisch